Anh, Pháp và Canada lên án kế hoạch leo thang chiến tranh của Israel tại Gaza, gọi đây là hành động “quá mức” và “nghiêm trọng” khi Liên Hợp Quốc cảnh báo nguy cơ nạn đói. Các đồng minh phương Tây đe dọa trừng phạt nếu Israel không dừng chiến dịch quân sự và dỡ bỏ phong tỏa viện trợ nhân đạo.

Lời chỉ trích gay gắt từ các đồng minh

Vào ngày 19/5/2025, Anh, Pháp và Canada ra tuyên bố chung chỉ trích mạnh mẽ chiến dịch quân sự mới của Israel tại Gaza và việc chặn viện trợ nhân đạo, gọi đây là “hành động nghiêm trọng” không thể tiếp diễn. “Chúng tôi luôn ủng hộ quyền tự vệ của Israel trước khủng bố, nhưng sự leo thang này hoàn toàn không tương xứng,” tuyên bố nhấn mạnh, phản ánh sự thất vọng với số lượng lớn dân thường thiệt mạng và tình trạng nhân đạo tồi tệ ở Gaza.

Ngày 20/5/2025, Anh tuyên bố tạm dừng đàm phán mở rộng hiệp định thương mại tự do với Israel. Ngoại trưởng Anh David Lammy lên án kế hoạch của Thủ tướng Benjamin Netanyahu nhằm “ép dân Gaza vào góc phía nam của dải đất và chỉ cho phép một phần nhỏ viện trợ cần thiết.”

Khủng hoảng nhân đạo trầm trọng

Israel đe dọa kiểm soát toàn bộ Gaza và giới hạn người dân trong các khu vực nhỏ hơn. Kể từ tháng 3/2025, Israel phong tỏa viện trợ nhân đạo, bao gồm thực phẩm, thuốc men và nhu yếu phẩm, đẩy Gaza vào nguy cơ nạn đói, theo cảnh báo của Liên Hợp Quốc. Cơ quan y tế Gaza báo cáo hơn 53.000 người thiệt mạng, chủ yếu là dân thường, kể từ khi chiến tranh bùng nổ sau cuộc tấn công của Hamas ngày 7/10/2023, khiến 1.200 người Israel chết và 250 người bị bắt làm con tin.

Dù Israel cho phép một số viện trợ vào Gaza cuối tuần qua, chỉ năm xe tải được thông qua vào ngày 19/5/2025, không đủ để đáp ứng nhu cầu. Quan chức nhân đạo Liên Hợp Quốc Tom Fletcher cảnh báo 14.000 trẻ sơ sinh có thể chết trong vài ngày nếu viện trợ không tăng, dù sau đó Liên Hợp Quốc rút lại tuyên bố này, nhấn mạnh sự cần thiết của cứu trợ khẩn cấp.

Người dân Palestine chạy trốn khỏi Beit Lahia ở Gaza vào thứ sáu.(Ảnh: nytimes)

Phản ứng từ Israel và Hamas

Thủ tướng Netanyahu cáo buộc Anh, Pháp và Canada trao “phần thưởng lớn” cho Hamas, cho rằng họ khuyến khích các cuộc tấn công như ngày 7/10/2023. “Đây là cuộc chiến giữa văn minh và man rợ,” ông viết trên mạng xã hội, cam kết Israel sẽ chiến đấu “bằng mọi cách chính đáng” cho đến khi đạt “chiến thắng hoàn toàn.”

Hamas hoan nghênh tuyên bố của ba nước, xem đây là bước tiến hướng tới khôi phục luật quốc tế, nhưng không đưa ra cam kết cụ thể về thả con tin hay ngừng chiến.

Sự thay đổi trong lập trường quốc tế

Hugh Lovatt từ Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu cho biết các quan chức châu Âu ngày càng “thất vọng và tức giận” với hành động của Israel. Tuyên bố ngày 19/5/2025 đánh dấu sự thay đổi đáng kể về giọng điệu. Tại Brussels, EU thảo luận liệu Israel có vi phạm hiệp định liên kết liên quan đến nhân quyền Palestine hay không. Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot cảnh báo EU có thể đình chỉ hiệp định này nếu Israel tiếp tục chiến dịch, đặt Israel ngang hàng với các quốc gia như Syria và Zimbabwe.

Mỹ, đồng minh lớn nhất của Israel, chưa công khai chỉ trích chiến dịch mới. Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump ngày càng xa cách với Netanyahu, đàm phán riêng với Hamas để thả con tin Mỹ cuối cùng và không đến Israel trong chuyến công du Trung Đông tuần trước. Trump thừa nhận “nhiều người đang chết đói” ở Gaza và cam kết hỗ trợ nhân đạo, nhưng chưa có hành động cụ thể.

Thách thức cho hòa bình

Vào tháng 3/2025, Israel chấm dứt lệnh ngừng bắn hai tháng với Hamas, vốn có thể thả con tin để đổi lấy việc chấm dứt chiến tranh và rút quân. Netanyahu khẳng định Israel chỉ chấp nhận Hamas giải giáp và lãnh đạo của họ lưu vong. Tuy nhiên, các cuộc tấn công của Israel đã biến phần lớn Gaza thành đống đổ nát, trong khi Hamas vẫn tuyển mộ hàng nghìn tay súng mới, khiến mục tiêu đánh bại nhóm này trở nên khó khăn.

Sự chỉ trích mạnh mẽ từ Anh, Pháp và Canada cho thấy sự thay đổi trong lập trường của các đồng minh phương Tây trước chiến dịch quân sự và phong tỏa nhân đạo của Israel ở Gaza. Với áp lực từ châu Âu ngày càng tăng và thái độ dè dặt của Mỹ, triển vọng hòa bình vẫn mong manh. Cộng đồng quốc tế đang đối mặt với thách thức cấp bách để ngăn chặn thảm họa nhân đạo và tìm giải pháp cho xung đột kéo dài.

Theo: nytimes