Ít nhất 35 người đã thiệt mạng trong cuộc xung đột giữa Thái Lan và Campuchia kể từ ngày 24‑7, khiến hơn 200.000 người buộc rời bỏ nhà cửa.

Tình hình nhân đạo: Thiệt hại lớn, dân cư di tản quy mô lớn

Bắt đầu từ sáng 24‑7, giao tranh giữa quân đội Thái Lan và Campuchia leo thang nghiêm trọng, khiến cả hai bên chịu tổn thất nặng nề về người và tài sản. Tính đến ngày 27‑7, có tổng cộng 35 người thiệt mạng: 22 người tại Thái Lan (gồm 8 binh sĩ và 14 dân thường) và 13 người tại Campuchia (5 binh sĩ và 8 dân thường). Bên cạnh đó có hơn 200 người bị thương, với 154 người ở Thái Lan và 50 người ở Campuchia.

Hơn 200.000 người dân ở cả hai nước đã phải sơ tán vì tình hình trở nên nguy hiểm tại các vùng biên giới. Thái Lan báo cáo hơn 139.000 người được di dời đến nơi an toàn tại 7 tỉnh biên giới, còn Campuchia có khoảng 80.000 người rời khỏi nhà riêng. Khoảng 130.000 học sinh không thể đến trường do xung đột ảnh hưởng đến hạ tầng và an ninh tại các khu vực cư trú.

Cả hai phía đều cáo buộc bên kia nhắm bắn vào khu vực dân cư như bệnh viện, trạm xăng, đền chùa và trường học, gây thiệt hại về tài sản và đẩy người dân vào tình huống nguy hiểm. Nhiều người phải rời bỏ nhà cửa trong đêm, mang theo tài sản gọn nhẹ, tìm nơi trú ẩn trong các khu lánh nạn được chính quyền địa phương dựng tạm.

Tranh cãi về nguyên nhân: Cả hai bên đổ lỗi cho nhau

Quân đội Campuchia khẳng định quân đội Thái Lan đã khơi mào giao tranh, pháo kích vào nhiều khu dân cư gần đền Preah Vihear, gây thiệt hại nghiêm trọng cho di tích UNESCO này. Tuyên bố từ Bộ Văn hóa và Mỹ thuật Campuchia mô tả các hạng mục kiến trúc tại đền đã bị hư hại nặng hoặc phá hủy hoàn toàn.

Trong khi đó, Thái Lan bác bỏ hoàn toàn cáo buộc này, gọi thông tin từ phía Campuchia là “vô căn cứ, bịa đặt và hoàn toàn sai sự thật”. Theo Bộ Ngoại giao Thái Lan, khu vực giao tranh xảy ra cách đền Preah Vihear khoảng 2 km, nên không có cách nào đạn dược có thể bắn tới được khu di tích. Bangkok cũng cáo buộc phía Campuchia tung hình ảnh cũ, không xác minh được thời gian chụp.

Ngoài ra, cả hai bên tiếp tục cáo buộc nhau sử dụng vũ khí hạng nặng. Quân đội Thái Lan tiết lộ đã điều 4 tiêm kích F‑16 không kích vào các vị trí quân sự Campuchia gần các đền Ta Moan Thom và Ta Krabey, nhằm phản ứng lại hệ thống rocket BM‑21 mà Campuchia được cho là sử dụng. Ngược lại, Campuchia cáo buộc Thái Lan đã tấn công Trường tiểu học Monorom và nhiều khu dân cư, sử dụng vũ khí hạng nặng gây tổn thương và phá hủy tài sản dân sự.

Căng thẳng tiếp tục gia tăng khi cả hai bên tuyên bố sẽ tiếp tục “bảo vệ chủ quyền và nhân dân” bằng mọi biện pháp cần thiết, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ xung đột vũ trang kéo dài và lan rộng hơn trong khu vực.

Đàm phán quốc tế: Đề xuất hỗ trợ và lộ trình hướng tới hòa bình

Trước diễn biến leo thang, nhiều quốc gia trong khu vực và quốc tế đã bắt đầu vào cuộc. Mỹ, Trung Quốc và Malaysia đã liên hệ với chính phủ Thái Lan để đề nghị hỗ trợ hòa giải và thúc đẩy lệnh ngừng bắn giữa hai nước. Theo quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai, các bên đã thống nhất tham gia cuộc thảo luận tại Kuala Lumpur vào ngày 28‑7, với mục tiêu đạt thỏa thuận ngừng bắn và thiết lập cơ chế kiểm soát chung.

Trước ngày đàm phán, Thái Lan thể hiện sẵn sàng chấp nhận ngừng bắn song đặt điều kiện nghiêm ngặt, bao gồm yêu cầu Campuchia phải rút quân và vũ khí hạng nặng khỏi khu vực biên giới, thể hiện thiện chí trong đối thoại. Thái Lan tuyên bố sẽ tiếp tục bảo vệ chủ quyền cho đến khi mối đe dọa đối với dân thường được vô hiệu hóa hoàn toàn.

Tại Liên Hợp Quốc và ASEAN, hai nước đã đưa ra cáo buộc khác nhau về nguyên nhân xung đột, nhưng cùng thể hiện mong muốn sớm chấm dứt tình trạng bạo lực. Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã triệu tập cuộc họp khẩn vào ngày 25‑7. Đại diện Campuchia kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện, trong khi Đại sứ Thái Lan nhấn mạnh việc nối lại đối thoại và yêu cầu Campuchia kiềm chế mọi hành vi thù địch.

Đàm phán tại Kuala Lumpur được kỳ vọng sẽ là cơ hội để hai bên giải tỏa căng thẳng và thiết lập nền tảng cho hòa bình lâu dài. Tuy nhiên, giới quan sát cũng cảnh báo kết quả cuối cùng còn phụ thuộc lớn vào thiện chí chính trị từ cả hai phía, cũng như áp lực quốc tế trong việc duy trì ổn định khu vực.

Theo: Tuổi trẻ online