Nghị định 124/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 1/7 quy định rõ ràng hơn về phân cấp, phân quyền tạo nền tảng pháp lý cho mô hình chính quyền hai cấp.

Cụ thể hóa nguyên tắc phân cấp, phân quyền

Ngày 11/6/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 124/2025/NĐ-CP quy định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền giữa các cấp chính quyền trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo. Đây là văn bản quan trọng trong tiến trình hiện thực hóa chủ trương phân cấp, phân quyền gắn với đổi mới mô hình tổ chức chính quyền địa phương.

Nghị định nêu rõ các nguyên tắc thực hiện phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền, đồng thời xác định cụ thể phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của từng cấp chính quyền, từ cấp tỉnh đến cấp xã. Các nội dung được phân cấp lần này gồm phê duyệt danh sách các xã thuộc khu vực III, khu vực II, khu vực I và công nhận thôn đặc biệt khó khăn theo Quyết định 33/2020/QĐ-TTg; công nhận người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số; tiếp nhận thông báo tổ chức lễ hội tín ngưỡng.

Đảm bảo quyền tự chủ của địa phương, gắn trách nhiệm giải trình

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị định là tăng cường phân quyền cho chính quyền địa phương, đi đôi với việc quy định rõ trách nhiệm giải trình và cơ chế kiểm tra, giám sát. Cơ chế này không chỉ giúp chính quyền địa phương chủ động giải quyết các vấn đề phát sinh tại cơ sở mà còn góp phần giảm tải cho các cơ quan Trung ương, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực đặc thù, nhạy cảm như công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo.

Việc phân cấp được thực hiện theo nguyên tắc: cấp nào gần dân, sát thực tế thì cấp đó được giao nhiệm vụ, đồng thời phải có đủ năng lực tổ chức thực hiện. Chính phủ yêu cầu các địa phương rà soát lại tổ chức bộ máy, đào tạo đội ngũ cán bộ phù hợp để thực hiện nhiệm vụ mới theo quy định của nghị định này.

Gắn với lộ trình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp

Việc ban hành Nghị định 124/2025/NĐ-CP là một phần trong tổng thể các văn bản pháp lý được Chính phủ xây dựng để triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã) tại các địa phương không còn tổ chức hội đồng nhân dân cấp huyện, theo Nghị quyết số 35/2023/QH15 của Quốc hội.

Từ 1/7/2025, các địa phương sẽ chính thức thực hiện cơ chế hai cấp chính quyền. Điều này đặt ra yêu cầu phải phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của mỗi cấp nhằm tránh chồng chéo, trùng lặp hoặc bỏ sót chức năng quản lý nhà nước.

Bảo đảm thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật

Để bảo đảm việc thực hiện Nghị định được đồng bộ, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành liên quan rà soát, sửa đổi hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành có liên quan đến công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo theo hướng phân cấp mạnh mẽ cho địa phương, nhưng vẫn giữ được tính thống nhất trong quản lý nhà nước.

Việc hoàn thiện pháp luật chuyên ngành và các hướng dẫn triển khai sẽ được các bộ ngành hoàn thành trong tháng 6/2025 để kịp thời áp dụng từ 1/7/2025.

Thúc đẩy hiệu lực thực thi chính sách tại cơ sở

Theo đánh giá của Bộ Nội vụ và Ủy ban Dân tộc, Nghị định 124/2025/NĐ-CP khi đi vào thực thi sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các địa phương trong công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo. Việc rút ngắn quy trình xử lý hồ sơ, thủ tục hành chính ở lĩnh vực này giúp đáp ứng kịp thời các nhu cầu thực tiễn, đồng thời nâng cao niềm tin và sự hài lòng của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Chính phủ yêu cầu các địa phương tổ chức bồi dưỡng, tập huấn để cán bộ, công chức nắm vững và triển khai hiệu quả.

Nghị định 124/2025/NĐ-CP là bước đi chiến lược trong tiến trình hoàn thiện thể chế phân cấp, phân quyền tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo. Việc phân định rõ trách nhiệm và thẩm quyền giữa các cấp chính quyền không chỉ nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, mà còn thúc đẩy sự chủ động, sáng tạo của địa phương – hướng đến xây dựng nền hành chính phục vụ, minh bạch, liêm chính.

Theo: baochinhphu