Trung Quốc bất ngờ bổ nhiệm ông Trần Tiểu Giang – một nhân vật trung ương không có kinh nghiệm lãnh đạo địa phương – làm Bí thư Tân Cương. Quyết định này được cho là mang nhiều toan tính về chính trị và an ninh.

Bổ nhiệm gây chú ý: từ trung ương về địa phương

Ngày 1/7, truyền thông nhà nước Trung Quốc thông báo ông Mã Hưng Thụy đã kết thúc nhiệm kỳ Bí thư Đảng ủy khu tự trị Tân Cương. Người kế nhiệm là ông Trần Tiểu Giang – một quan chức cấp trung ương có lý lịch chính trị nổi bật nhưng lại thiếu kinh nghiệm quản lý địa phương.

Ông Trần sinh tháng 6/1962 tại tỉnh Chiết Giang, từng đảm nhiệm nhiều chức vụ trong hệ thống trung ương như Tổng biên tập tạp chí thuộc ngành thủy lợi, Vụ trưởng tại Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, Thứ trưởng Bộ Giám sát, Thứ trưởng Bộ Mặt trận Thống nhất, và gần đây nhất là Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Quốc gia.

Dù có nhiều kinh nghiệm về công tác dân tộc và tư tưởng, ông Trần chưa từng đảm trách vị trí cao tại địa phương, ngoại trừ khoảng thời gian ngắn làm Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật tỉnh Liêu Ninh.

Bắc Kinh chuyển hướng chiến lược tại Tân Cương?

Việc lựa chọn ông Trần Tiểu Giang làm người đứng đầu Đảng bộ Tân Cương – vùng đất nhạy cảm về an ninh, sắc tộc và tôn giáo – được đánh giá là sự điều chỉnh chiến lược của Bắc Kinh.

Giới quan sát cho rằng chính quyền trung ương đang ưu tiên sự kiểm soát chính trị, kỷ luật nội bộ và giám sát tư tưởng tại khu vực biên giới hơn là các chương trình phát triển kinh tế. Đây là sự thay đổi so với nhiệm kỳ của ông Mã Hưng Thụy, người được cho là tập trung nhiều vào các chính sách phát triển và an ninh tổng thể theo hướng truyền thống.

Một số phân tích cho rằng việc bổ nhiệm ông Trần có liên hệ đến bối cảnh Trung Đông đang thay đổi. Khi các thế lực Hồi giáo cực đoan tại Syria và Iraq suy yếu, Bắc Kinh lo ngại những phần tử cực đoan người Duy Ngô Nhĩ có thể tìm đường trở về Tân Cương, làm gia tăng nguy cơ bạo động trong nước.

Vai trò chính trị được đặt lên hàng đầu

Trái ngược với các bí thư Tân Cương trước đây – thường là quan chức có bề dày kinh nghiệm quản lý cấp tỉnh hoặc từng lãnh đạo các địa phương chiến lược – ông Trần được điều chuyển từ trung ương xuống trực tiếp khu vực biên giới.

Động thái này cho thấy Bắc Kinh đang chuyển trọng tâm từ kinh nghiệm hành chính sang lý lịch chính trị và sự tin cậy trong hệ thống nội bộ Đảng. Ông Trần, vốn là người có lý lịch kỷ luật vững chắc, được đánh giá là có khả năng thực hiện tốt các chỉ đạo trung ương về kiểm soát tư tưởng và duy trì ổn định chính trị.

Một số nhà phân tích nhận định, việc điều ông Trần về Tân Cương còn mở ra khả năng ông sẽ được bầu vào Bộ Chính trị tại Đại hội Đảng lần tới – điều từng xảy ra với các bí thư Tân Cương tiền nhiệm.

Tân Cương – điểm nóng của đối nội và đối ngoại

Tân Cương không chỉ là điểm nóng trong chính sách đối nội của Trung Quốc, mà còn là trọng điểm trong quan hệ quốc tế, đặc biệt liên quan đến nhân quyền, lao động cưỡng bức và tự do tín ngưỡng. Việc điều động nhân sự cấp cao đến đây thường mang ý nghĩa chiến lược dài hạn.

Việc một nhân vật như ông Trần Tiểu Giang – không có cơ sở chính trị tại địa phương nhưng gắn bó với trung ương – được bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo cao nhất tại Tân Cương cho thấy Bắc Kinh đang đặt cược vào sự trung thành và khả năng kiểm soát chính trị hơn là tính linh hoạt hành chính.

Theo báo Tri thức