Quả trám (hay còn gọi là thanh quả, gián quả, nác cơm, cà ná). Trám có hai loại là trám trắng (trám xanh) và trám đen (bùi).
Theo Đông y, quả trám có vị chua, ngọt, chát, tính ấm, vào kinh phế, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân chỉ khát, giải độc, lợi hầu họng, không độc. Được dùng trị các bệnh về hầu họng sưng đau, ho nhiều đờm, viêm ruột, lỵ, tiêu chảy, khát nước. Quả xanh có tác dụng giải độc. Quả chín có tác dụng an thần, trị động kinh.
Trong trám chứa protein, lipid, carbonhydrate, canxi, phốt pho, vitamin C. Hạt quả trám chứa các acid béo. Trám thường được chế biến thành mứt, ô mai, trám muối, ngâm mắm, kho thịt, kho cá, nấu xôi…
Ngoài việc dùng để chế biến các món ăn, trám còn có khả năng hỗ trợ trong điều trị một số bệnh.
Chữa viêm phế quản mạn tính, khàn giọng
Cách làm: Trám 6g, trà xanh 6g, mật ong 1 thìa. Cho trám vào đun sôi 5 phút, cho trà xanh vào sắc tiếp trong 15 phút, sau đó chắt lấy nước hòa mật ong rồi uống dần từng ngụm sẽ giúp điều trị bệnh viêm phế quản mãn tính và khàn giọng vô cùng hiệu quả.
Quả trám giúp giải rượu:
Dùng 12 quả trám và 1,5g phèn chua, lấy dao khía trên mỗi quả trám bốn năm đường rồi nhét phèn vào những vết khía ấy, nhai nhỏ nuốt dần để giã rượu. Hoặc trám tươi 10 quả sắc lấy nước uống có tác dụng giải rượu rất hiệu quả.
Trị đau đầu, chướng bụng đau quặn và cảm phong hàn
Trám tươi 60g bỏ hạt, hành 15g, gừng tươi 10g, tử tô 10g. Tất cả đem sắc với 1.2l nước, cô còn 0.5l thì chế thêm một chút muối ăn, chắt lấy nước uống.
Quả trám giảm ốm nghén:
Trám 12g, vỏ quýt 9g, hấp cách thủy cho chín rồi uống, mỗi ngày 1 lần.
Chữa bệnh động kinh:
Trám tươi 480g, uất kim 24g, phèn chua 24g. Trước tiên, đập nát trám rồi cho nước vào sắc kỹ, lấy bỏ hạt rồi lại cho uất kim vào sắc cùng, cuối cùng cho phèn chua sắc tiếp đến khi còn 500ml là được, mỗi buổi sáng uống khoảng 20ml với nước ấm.
Giải độc cá nóc:
Trám tươi 50g, rửa sạch bỏ hạt sao chín, sắc uống.
Trị bệnh kiết lỵ:
Dùng 90g quả trám tươi, để nguyên hạt và sắc với nước, sau đó cô lại lấy cao, theo tỷ lệ 1:1, chia 3 lần uống trong ngày trước bữa ăn. Khi uống cần kiêng ăn các thứ tanh như cua, cá, lòng trắng trứng… Có thể uống nhiều ngày cho tới khi hết các triệu chứng.
Quả trám chữa viêm da:
Trám tươi 1kg sắc với 1l nước bằng lửa nhỏ, sau đó lọc bỏ bã lấy nước ngâm để chữa các bệnh lý ngoài da như viêm loét, viêm phần phụ…
Trị đau răng, sâu răng:
Đốt quả trám thành than, tán thật nhỏ sau đó trộn với một ít xạ hương rồi bôi và xỉa vào chỗ răng đau. Hoặc lấy vỏ cây trám trắng cạo bỏ lớp vỏ đen bên ngoài, thái mỏng và đem phơi khô, phối hợp với rễ chanh, rễ cây trẩu hoặc rễ cà dại sau đó sắc lấy nước, ngậm 10 phút rồi nhổ đi. Ngày ngậm nhiều lần.
Chữa viêm tắc mạch máu:
Dùng quả trám trắng luộc ăn cái, uống nước hàng ngày, mỗi ngày 200 g. Liệu trình 1-2 tháng.
Chữa hóc xương cá:
Nhai dập quả trám rồi nuốt dần. Hoặc đun 5 quả trám lấy nước, ngậm và nuốt dần. Trường hợp hóc xương cá nhỏ thì lấy hạt trám đốt tồn tính, rễ cây đậu ván trắng thái nhỏ. Cả hai tán bột mịn, trộn đều mỗi lần uống 4-6g.
Chữa nứt nẻ kẽ chân tay khi trời rét:
Lấy vừa đủ một lượng hạt trám trắng, đốt thành than, tán bột mịn trộn với dầu dừa hoặc dầu oliu bôi vào chỗ đau.
Dự phòng bệnh sởi cho trẻ:
Lấy 20g trám tươi sắc lấy nước cho trẻ uống đợt dịch sởi để phòng cho trẻ.