Đình Chu Quyến là kiệt tác kiến trúc gỗ thời Hậu Lê, mang giá trị lịch sử, văn hóa độc đáo của xứ Đoài. Đây là điểm đến không thể bỏ qua khi khám phá di sản Việt Nam.
- Dọc ngang Hạc Thành – Hồi ức và khát vọng của xứ Thanh
- Du xuân Lam Kinh – Chốn linh thiêng trầm mặc
- Cựu Thứ trưởng Tài Nguyên và Môi Trường gây thất thoát 736 tỷ đồng trong vụ khai thác đất hiếm
Giới thiệu về Đình Chu Quyến
Đình Chu Quyến; hay còn gọi là Đình Chàng, là một trong những ngôi đình cổ kính tiêu biểu của kiến trúc gỗ dân gian Việt Nam thời Hậu Lê. Nằm tại thôn Chu Quyến, xã Chu Minh, huyện Ba Vì, Hà Nội, ngôi đình không chỉ là nơi thờ cúng linh thiêng mà còn mang giá trị lịch sử, văn hóa quan trọng của xứ Đoài.
Lịch sử hình thành và phát triển
Đình Chu Quyến được xây dựng vào cuối thế kỷ XVII, khoảng năm 1692; theo phong cách kiến trúc thời Hậu Lê. Ngôi đình thờ Thành Hoàng làng Nhã Lang Đại Vương, con trai Hậu Lý Nam Đế – Lý Phật Tử, và bà thứ phi Lã Thị Ngọc Thanh. Theo truyền thuyết, Nhã Lang cùng thân mẫu trở về quê ở làng Chu Chàng (nay là Chu Quyến) và sống tại đó đến khi qua đời.
Trải qua thời gian; đình đã nhiều lần trùng tu nhằm bảo tồn và duy trì giá trị lịch sử, kiến trúc. Giai đoạn 2007-2010, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tiến hành trùng tu quy mô lớn nhằm bảo tồn giá trị độc đáo của ngôi đình.
Kiến trúc độc đáo của Đình Chu Quyến
Ngôi đình gồm duy nhất một tòa đại đình ba gian hai chái, diện tích khoảng 395m², mặt bằng hình chữ “Nhất” (一). Hệ khung gỗ chống rường với 8 hàng cột dọc, 6 hàng cột ngang, đối xứng nhau qua trục dọc nhà.
Mái đình xòe rộng, chiếm hơn 3/4 tổng thể, tạo nên vẻ bề thế và vững chãi. Các đầu đao mái uốn cong, mang lại vẻ thanh thoát.
Nghi Môn
Nghi môn đình Chu Quyến có hình thức phổ biến của các ngôi đình, đền vùng đồng bằng Bắc Bộ. Kết cấu gồm 4 trụ biểu tạo thành Tam quan, được xây bằng gạch. Hai trụ biểu ở giữa cao, đỉnh trụ trang trí tứ phượng. Hai trụ biểu hai bên thấp hơn, đỉnh trụ trang trí con nghê chầu. Thân trụ phía trên có các ô lồng đèn, giữa là ô trang trí câu đối. Phía trước Nghi môn có hồ nước rộng, phía sau là sân đình lát gạch. Chính giữa sân có con đường lát đá dẫn vào đình.
Đại Đình
Đình được xây theo bố cục cổ xưa, gồm ba gian hai chái, mặt bằng theo hình chữ Nhất. Chiều dài đình khoảng 30m, không có ván nong hay cửa Bức bàn bao quanh. Thay vào đó, đình có hệ lan can thấp bao quanh sàn.
Kết cấu khung gỗ chồng rường với đầy đủ 8 hàng cột dọc, 6 hàng cột ngang, đối xứng nhau qua trục dọc nhà. Các vì kèo của đình gồm 6 hàng cột. Cột cái của đình rất lớn, đường kính 0,8m, được tạo theo lối “thượng thu hạ thách”. Phía dưới cột to hơn phía trên, tạo sự vững chắc. Vì thế, người xưa có câu ví “nhà một con, cột đình Chàng”.
Sàn đình khá cao (0,8m), bề mặt sàn chia thành ba lớp, mỗi lớp cách nhau 0,1m. Đây là ranh giới để chia thứ bậc khi họp làng theo hương ước xưa. Xung quanh đình có tường gạch che gầm sân, trổ các ô hình chữ nhật ở hàng lan can gỗ. Cửa võng chạm trổ công phu với hoa lá, rồng phượng. Đình không có hậu cung riêng, gian thờ Thành Hoàng làng Nhã Lang nằm ngay trong gian giữa.
Mái đình thấp và xòe rộng, lợp ngói ta. Trên mái có hệ thống tượng điêu khắc bằng gốm, thể hiện các linh vật như con xô, con kìm nóc (cá hóa rồng). Các đầu đao uốn vút tạo nét thanh thoát.
Nghệ thuật chạm khắc tinh xảo
Đình Chu Quyến nổi tiếng với nghệ thuật chạm khắc tinh xảo trên các kết cấu gỗ. Các hoa văn trang trí gồm rồng, phượng, hổ, mây lửa… tất cả đều mang giá trị nghệ thuật cao.
Di vật trong đình
Hiện tại, đình Chu Quyến còn lưu giữ 15 đạo sắc phong của các triều Lê Trung Hưng, Tây Sơn và Nguyễn phong cho Nhã Lang Vương. Bên trong đình có một tấm bia đá cổ khắc chữ Hán.
Lễ hội Đình Chu Quyến
Lễ hội đình Chu Quyến diễn ra vào ngày 18 tháng 3 âm lịch hàng năm. Đây là dịp tưởng nhớ Nhã Lang Đại Vương, thu hút đông đảo nhân dân và du khách. Phần lễ bao gồm dâng hương, tế lễ trang nghiêm. Phần hội có nhiều hoạt động sôi nổi như hát quan họ, kéo co, đánh cờ.