Tư duy “3 đồng thuốc – 7 đồng thực phẩm chức năng” đang khiến người bệnh thêm áp lực về tài chính, trong khi hiệu quả điều trị vẫn là dấu hỏi.
- Trump tuyên bố: Mỹ sẽ “bỏ qua” đàm phán hòa bình nếu Nga không tham gia
- Trú ẩn trong vàng: Cái giá thật sự của làn sóng gom vàng toàn cầu
- Ai sẽ là người mở lời trước trước căng thẳng thương mại Mỹ – Trung?
Thực trạng đáng lo ngại trong chi tiêu y tế
Tại Hội nghị Câu lạc bộ Giám đốc các bệnh viện phía Bắc ngày 19/4, PGS.TS Đào Xuân Cơ – Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai – đã thẳng thắn chỉ ra một thực tế đang diễn ra trong nhiều cơ sở khám chữa bệnh: người bệnh không chỉ chi tiền mua thuốc mà còn buộc phải mua thêm thực phẩm chức năng, đôi khi với giá cao gấp nhiều lần.
“Người bệnh đến Hà Nội khám phải bán cả trâu, bò, lợn gà. Nhưng trong 10 đồng chi ra, chỉ 3 đồng là tiền thuốc, còn 7 đồng là thực phẩm chức năng do bác sĩ kê thêm”, ông Cơ chia sẻ.
Dù được quảng bá là “hỗ trợ tăng cường sức khỏe”, thực phẩm chức năng không có tác dụng điều trị bệnh. Tuy vậy, việc kê thêm loại sản phẩm này vào đơn thuốc – hoặc ghi riêng vào phiếu tư vấn – vẫn diễn ra phổ biến, khiến chi phí điều trị tăng vọt, nhất là với người dân nghèo ở vùng sâu, vùng xa.
Ranh giới mờ giữa tư vấn và lạm dụng
Luật An toàn thực phẩm đã quy định rõ: thực phẩm chức năng chỉ hỗ trợ chức năng cơ thể, không thay thế thuốc chữa bệnh. Các sản phẩm này buộc phải in khuyến cáo trên bao bì, đồng thời bác sĩ, dược sĩ không được phép kê đơn hay quảng cáo.
Tuy nhiên, theo Thông tư 05/2016 của Bộ Y tế, nhiều bác sĩ hiện lách luật bằng cách không ghi thực phẩm chức năng vào đơn thuốc chính thức mà chuyển sang “phiếu hỗ trợ” hoặc “phiếu tư vấn”. Dù vậy, với tâm lý “bác sĩ kê thì phải mua”, không ít người bệnh vẫn chi tiền, bất kể khả năng kinh tế và hiệu quả điều trị.
Chị Huyền Đào, 35 tuổi, chia sẻ sau khi đi khám tại Bệnh viện Da liễu TP.HCM: “Tôi băn khoăn nếu không mua thực phẩm chức năng thì có ảnh hưởng đến bệnh không. Cuối cùng, vẫn phải cố mua dù giá gấp đôi thuốc chính.”
Giải pháp từ phía bệnh viện và quản lý nhà nước
Để bảo vệ người bệnh, Bệnh viện Bạch Mai đã có quy định nội bộ: không kê đơn, không tư vấn và không bán thực phẩm chức năng tại nhà thuốc bệnh viện. Người dân được khuyến khích phản ánh nếu phát hiện sai phạm từ phía bác sĩ.
TS.BS Hà Anh Đức – Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế – khẳng định: bác sĩ không được kê thực phẩm chức năng vào toa thuốc. Những hành vi vi phạm sẽ bị xử lý hành chính, thậm chí hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, ông Đức chưa nêu rõ việc “kê tách riêng” thực phẩm chức năng có vi phạm pháp luật hay không.
Song song với vấn đề thực phẩm chức năng, ông Đức nhấn mạnh tình trạng thuốc giả, sữa giả hiện cũng là mối lo lớn trong ngành y tế, đặc biệt sau các vụ việc nghiêm trọng gần đây bị lực lượng công an triệt phá.
Thực phẩm và thuốc giả – Mối nguy tiềm tàng
Trong một tuần qua, cơ quan chức năng đã bóc gỡ nhiều đường dây sản xuất và buôn bán sữa bột và thuốc tân dược giả với tổng doanh thu hàng trăm tỷ đồng:
Ngày 12/4: Bộ Công an thông báo triệt phá đường dây làm giả 573 nhãn hiệu sữa bột, chủ yếu phục vụ người bệnh tiểu đường, suy thận, sản phụ và trẻ nhỏ. Tổng giá trị gần 500 tỷ đồng.
Ngày 16/4: Công an tỉnh Thanh Hóa phát hiện mạng lưới sản xuất thuốc tân dược giả quy mô toàn quốc, thu lời bất chính gần 200 tỷ đồng.
Sản phẩm giả không chỉ xuất hiện ở các cửa hàng nhỏ, chợ mạng mà còn xâm nhập vào các bệnh viện thông qua đấu thầu. Mới đây, Bệnh viện 108 và Bệnh viện Bắc Kạn đã thông báo thu hồi sản phẩm sữa Hofumil Gold Plus sau khi phát hiện sản phẩm thuộc công ty sản xuất sữa giả.
Vai trò của người đứng đầu và yêu cầu minh bạch
Theo ông Cơ, các bệnh viện không có chức năng kiểm định chất lượng hàng hóa nên việc phát hiện thuốc hay sữa giả cần dựa vào công tác quản lý thị trường và kiểm định từ các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh: người đứng đầu bệnh viện phải liêm chính, không bị doanh nghiệp chi phối, mới có thể ngăn chặn sản phẩm kém chất lượng xâm nhập hệ thống y tế.
“Cần kiểm soát chặt từ đầu vào – nhập khẩu, sản xuất, phân phối – để người bệnh và bác sĩ có thể yên tâm điều trị”, ông nhấn mạnh.
Trong khi đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ngày 17/4 đã chỉ đạo các bộ, ngành liên quan điều tra nhanh, siết chặt thị trường, và rà soát lại khung pháp lý để xử lý dứt điểm nạn sản phẩm giả trong lĩnh vực y tế.
Hướng đến một hệ thống y tế minh bạch và hiệu quả
Trong bối cảnh niềm tin của người bệnh đang bị bào mòn bởi chi phí cao, nguy cơ hàng giả và cách thức kê đơn chưa minh bạch, yêu cầu đặt ra là phải kiên quyết xử lý sai phạm, nâng cao đạo đức ngành y, đồng thời tăng cường giáo dục sức khỏe cộng đồng để người dân hiểu đúng về vai trò của thực phẩm chức năng.
Để đảm bảo quyền lợi người bệnh, cần một hệ thống y tế chặt chẽ – minh bạch – liêm chính, với sự phối hợp giữa nhà nước, bệnh viện và người dân trong việc giám sát, phản ánh và xử lý các hành vi vi phạm.
Theo: Vnexpress